Rzecz o mariażu metafizyki ze spleenem (Jędrzej Sudnikowicz, „Pustynny barbarzyńca”)

Michał Siedlecki

("Projektor" - 4/2015)

Na rynku wydawniczym pojawiła się ostatnio interesująca książka autorstwa Jędrzeja Sudnikowicza, zatytułowana „Pustynny barbarzyńca” (2014). To debiutancki utwór pisarza, w którym eksploruje on przede wszystkim pojęcia barbarzyńcy, samotności i pustyni ukazane przez niego w intrygującym kontekście nowożytnych nurtów filozoficznych, nawiązujących bezpośrednio do idei arystotelesowskiej metafizyki oraz do psychologii analitycznej Carla Gustava Junga. 

Jędrzej Sudnikowicz jest pedagogiem i doktorantem ISD na kierunku kulturoznawstwo w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie. Aktualnie pracuje nad dysertacją doktorską na temat strategii izolacyjnych w procesie komunikacji. To pisarz, który w swojej twórczości przejawia szczególne zamiłowanie do szeroko pojętej filozofii oraz krytyki kultury. W kręgu jego zainteresowań literacko-naukowych znajduje się również wszystko to, co pozostaje związane ze zjawiskami: spleenu, odseparowania, opuszczenia oraz alienacji. Badacz ten określa siebie także jako zwolennika tak zwanego „czytania wybuchowego” oraz myślenia nastawionego na proces twórczej, werbalnej prowokacji. Wszystkie owe fascynacje Sudnikowicza widać zresztą wyraźnie w jego utworze „Pustynny barbarzyńca”, w którym dokonuje on subtelnej analizy ontologicznej pojęcia ludzkiej samotności.

„Pustynny barbarzyńca” został skonstruowany – na co słusznie zwraca uwagę prof. Wojciech J. Burszta – jako pewna forma osobliwej przypowieści o alienacyjnych procesach społecznych. To też książka, w treści której pisarz – poszukując odpowiedniej materii słowa dla swoich psychologiczno-filozoficznych rozważań o zjawisku ludzkiego odosobnienia – przedstawia propozycję swoistego „pustynnego narzędzia rozumowania” i zaprasza potencjalnego czytelnika do odbycia – jak sam to określa – (…) swego rodzaju komfortowego błądzenia, przyjmującego formę niemalże dziecięcej ciekawości (…). Sudnikowicz podejmując tutaj próbę kreacji indukcyjnego modelu opisu rzeczywistości, odnosi się szczególnie do jego trzech badawczych odsłon: stworzenia odpowiedniego konstruktu do właściwej deskrypcji aktualnego stanu rzeczy; myślenia probabilistycznego bazującego na pierwszej z przedstawionych tu metod, a także próby dokonania zapisu dookolnych zdarzeń, która (…) opiera się jeśli nie na całkowitej fikcji, to przynajmniej na silnych tendencjach metaforyzacyjnych. Badacz nawiązuje więc w tym miejscu w jakimś sensie do: antydialektycznej struktury świata rodem z XIX-wiecznych dzieł Friedricha Nietzschego i filozofii pierwszej Stagiryty.

 

Tak oto wkraczamy wraz z Sudnikowiczem w jego „Pustynnym barbarzyńcy” do filozoficznej sfery dociekań badacza, w której dokonują się – na mocy wyrafinowanych poznawczo asocjacji oraz twierdzeń pisarza – paraboliczne zaślubiny metafizyki ze spleenem.

Jędrzej Sudnikowicz, „Pustynny barbarzyńca”, s. 280, Wydawnictwo Naukowe Katedra, Gdańsk 2014.