"Jestem za wyrażalnością" Krystyna Duniec, Joanna Krakowska, „Soc, sex i historia”)

Katarzyna Prędotka

("Projektor" - 2/2015)
 

To jeden z wielu cytatów, który znajduje się w książce Krystyny Duniec i Joanny Krakowskiej „Soc, sex i historia”. Jeżeli chce się podsumować to wydawnictwo najtrafniej, te słowa są prawdopodobnie najodpowiedniejsze.

Odbiorca od samego początku zostaje wciągnięty do rozmowy. Na początku czytelnik jest obserwatorem, dopiero później przysiada na ławce, na której dyskusję prowadzą między sobą Krystyna Duniec i Joanna Krakowska. Wchodzi do tego świata trochę z obawą, trochę nieśmiało, ale bez wątpienia z zaciekawieniem, by po chwili się zorientować, że nie wiadomo, kiedy, już sam jest uczestnikiem tego dyskursu. Dyskusji na ławce? Tak, ponieważ „Soc, sex i historia” to rozmowa po prostu. Niekiedy bardzo stanowcze wyrażenie poglądów, ale w większości, po prostu bardzo zdrowy dialog o tym jak wygląda kultura, jej postrzeganie w społeczeństwie, jak przemiany i świadomość ich dotycząca dotykają odbiorców sztuki.

W jednym z rozdziałów Duniec i Krakowska, pokazują drogę – poprzez porównania ze światem kultury i sztuki – którą przebył oficer SB (nie konkretny, ale modelowy). Jak postrzeganie związków z tym organem władzy determinowało – a niekiedy determinuje do tej pory opinię o człowieku. Model współpracy staje się analogią, próbą analizy ułomności ludzkiej natury, przykładem, jak chęć osiągnięcia własnych celów sprowadza nas na złą drogę, na którą nawet najbardziej przyzwoici mogą zbłądzić. Autorki stawiają pytanie: (...) czy gdyby presję wywierała na nich SB, a nie inne – współczesne – okoliczności i osoby, rozliczani byliby bardziej bezwzględnie? (...). Ćwierć wieku minęło, model oficera SB zdewaluował się – doszedł do cienkiej granicy tragikomedii.

Nawet, jeżeli odbiorca nie zgadza się z poglądami autorek, nie może powiedzieć, że jest to pozycja, którą można pominąć. Oceny wartości merytorycznej książki, każdy dokonuje sam, poprzez odpowiedź na pytanie, jakie „Soc, sex i historia” stawia przed każdym z czytelników. Pytanie proste – dla każdego takie samo. Czy dołączyłeś do dyskusji? I jak czytelniku... Chcesz na nie odpowiedzieć?

Krystyna Duniec, Joanna Krakowska, „Soc, sex i historia”, s.264, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2014.