Źródła pisane („Świętokrzyskie Studia Archiwalno-Historyczne”)

Piotr Kardyś

("Projektor" - 1/2015)

Archiwistyka i archiwiści szeroko rozumianego regionu świętokrzyskiego wzbogacili się o nową inicjatywę wydawniczą, jaką są omawiane studia. Nie jest to lektura łatwa, wszelkie bowiem czasopisma i opracowania mające związek bliski bądź daleki z naukami pomocniczymi historii, wymagają od czytelników wzmożonej uwagi, ale też niezbędnej, choćby minimalnej wiedzy o poruszanych zagadnieniach.

Z drugiej zaś strony, bez tego typu badań i publikacji ich wyników niemożliwy jest postęp w historii. Zwłaszcza olbrzymie znaczenie należy przypisywać tym inicjatywom, które dotyczą instytucji archiwalnych w ośrodkach prowincjonalnych, choćby o olbrzymim potencjale – jak Kielce – które mimo zlokalizowania tu stolicy województwa, nie są i nie będą w stanie rywalizować z popularnością oraz zainteresowaniem, jakie wzbudzają archiwa warszawskie czy krakowskie.

Rzecz jednak w pozytywistycznym podejściu do zadania opracowania i upowszechniania spuścizny źródłowej o charakterze lokalnym i regionalnym.

Za pierwszy sukces należy uznać utrzymanie regularności wydawniczej, przynajmniej przez pierwsze dwa lata. Drugim atutem jest zaangażowanie do współpracy Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych i Kieleckiego Towarzystwa Naukowego. Oparcie i otwarcie się na inne instytucje mające podobny charakter oraz zadania daje szansę na długi wydawniczy „żywot” i – co nie mniej ważne – dotarcie do szerszej rzeszy odbiorców.

Równie istotne jest powołanie rady naukowej wydawnictwa, recenzowanie tekstów, stosowanie zasad edytorstwa naukowego, typowego dla tego typu badań, udostępnienie ich wyników szerszemu gronu poprzez streszczenia w języku angielskim.

W pierwszym tomie nie klasyfikowano tekstów wg ogólnie przyjętych zasad, tj. artykuły, itd. W drugim wprowadzono zmiany, a materiały podzielono na działy: artykuły, źródła, recenzje i omówienia, kronika. W sumie opublikowano dotąd ponad dwadzieścia tekstów o charakterze artykułów i materiałów źródłowych. Dominuje wśród nich problematyka kielecka, oparta na zespołach źródeł z Archiwum Państwowego, ale uważni czytelnicy znajdą także rozważania idące bardziej w kierunki klasycznych badań historycznych aniżeli archiwalnych, co niewątpliwie powinno mieć wpływ na szerszą recepcję periodyku. Poza metodologią nauk archiwistycznych znajdziemy rozważania nad staropolskimi księgami metrykalnymi, życiem codziennym społeczności żydowskich, edukacją, wojskowością, komunikacją, budownictwem mieszkaniowym, itp.

Reasumując, ta ciekawa inicjatywa wydawnicza ma szansę „zadomowić” się na dłużej w świadomości archiwistów, historyków i czytelników zainteresowanych dziejami regionu i jego mieszkańców pod warunkiem jednakże utrzymania regularności oraz stałego podnoszenia poziomu publikowanych tekstów. Zatem rozwój tegoż wydawnictwa – jak sugeruje tytuł – jawi się na podobieństwo rozwoju archiwistyki/”nauki o archiwach” (Aleksander Gieysztor), ale miejmy nadzieję, „że nigdy nie utraci ona charakteru nauki historycznej” (Józef Szymański).

„Świętokrzyskie Studia Archiwalno-Historyczne”, t. I/2012, s. 339, t. II/2013, s. 328, Archiwum Państwowe w Kielcach, Kieleckie Towarzystwo Naukowe, Kielce 2012, 2013.