Ślady wiary. Publikacja do kontemplacji? („Diecezja kielecka. Miejsca – historia – tajemnice”)

Piotr Kardyś

("Projektor" - 3/2015)

Trwające prace nad przygotowaniem do druku publikacji o miejscach wyjątkowych diecezji kieleckiej, „zapomnianych” obrazach słynących łaskami, zakurzonych wotach i miejscach pielgrzymkowych, skłaniają do przypomnienia wydawnictwa z 2011 roku.

Wydawnictwa, które w pewien sposób przełamało kanon tego typu książek – tj. traktujących w sposób moralizatorski i typowo turystyczny „krajobraz” sacrum. Ośmielam się tak pisać, ponieważ skojarzenie z typowym dla Kościoła diecezji kieleckiej katalogiem duchowieństwa i parafii jest jednoznaczne. Podobnie, jak choćby w wydawnictwie z 1999 r. narrację oparto na opisach kościołów parafialnych uszeregowanych w jednostki administracyjne – dekanaty, od Bodzentyńskiego po Żarnowiecki. 

Jaki zatem cel przyświecał autorom omawianego opracowania? Odpowiedź może być o tyleż karkołomna, co bliska prawdy. Prawdopodobnie chodziło o przypomnienie nie tylko wiernym z poszczególnych parafii historii „ich” świątyni, ale przekonanie ogółu o znaczeniu instytucji Kościoła w terenie, tak w zakresie tradycji miejsca, jego roli kulturalnej i społecznej. Warto w tym miejscu przypomnieć, że około 68% parafii diecezji kieleckiej ma proweniencję średniowieczną, a blisko 52% nawet XIV-wieczną! Stanowią zatem najtrwalsze instytucje lokalne, funkcjonujące bez przerwy przez ponad pół tysiąclecia! Dodajmy, że np. dokument biskupa Maura dla Pacanowa z lat około 1110/1117 jest najstarszym aktem dotyczącym kościoła parafialnego na ziemiach polskich. Niewiele młodsze były kościoły parafialne w Prandocinie i Skalbmierzu. 

Całość została skonstruowana według wzoru typowego dla „Katalogu”. Najpierw nazwa i wezwanie, następnie zdjęcie, krótki rys historyczny, informacje dotyczące patrona i wystroju świątyni, liczby wiernych, wykaz miejscowości parafialnych, adres, godziny mszy św. w niedziele i święta, odpusty. Zwrócono również uwagę na ważniejsze zabytki sakralne z terenu parafii, a marginalia przynoszą wiele ciekawostek. We wklejce tylnej okładziny książki opublikowano mapę diecezji z podziałem na dekanaty i parafie, co z całą pewnością jest wartościowym uzupełnieniem całości. 

Książka posiada twardą oprawę, kolorowe ilustracje, wydrukowana została na papierze kredowym, co podnosi jej wartość bibliofilską. Z całą pewnością opublikowano w niej „ślady wiary”, ale czy przyczyni się do kontemplacji – to zależy od jej Czytelników.

„Diecezja kielecka. Miejsca – historia – tajemnice”, oprac. Władysław Burzawa, Katarzyna Dobrowolska, Agnieszka Dziarmaga, ks. Paweł Tkaczyk, s. 575, wyd. Jedność, Kielce 2011.