sobota, 6 sierpnia 2016

Portret wielostronny („Sienkiewicz z innej strony”)

Michał Siedlecki
("Projektor" - 3/2016)
Z zeszłorocznych polskich publikacji naukowych szczególnie warty odnotowania jest tom „Sienkiewicz z innej strony” (2015) pod redakcją Jerzego Axera oraz Tadeusza Bujnickiego. To zbiór wydany staraniem Wydziału „Artes Liberales” Uniwersytetu Warszawskiego, który prezentuje nam życie osobiste oraz dorobek literacki autora „Trylogii” z zupełnie nowej perspektywy badawczej.

Przedkładany tutaj czytelnikowi zbiór artykułów wybitnych polskich współczesnych sienkiewiczologów jest drugim – po książce „Sześć szkiców o Zagłobie i inne studia sienkiewiczowskie” (2014) autorstwa Tadeusza Bujnickiego – tomem wchodzącym w skład serii „Sienkiewicz – Nowe Odczytania”, podejmującym wątki literacko-biograficzne dotyczące naszego noblisty. W ubiegłym roku ukazał się jeszcze trzeci z nich zatytułowany „Henryk Sienkiewicz w szkole, bibliotece i muzeum” (2015) pod redakcją Tadeusza Bujnickiego i Joanny Majchrzyk.

Drugi tom serii o Sienkiewiczu składa się ze „Wstępu” Tadeusza Bujnickiego oraz z dwudziestu czterech dysertacji autorstwa piętnastu polskich badaczy, podzielonych na dwie części: „Mały Sienkiewicz”, jak również „Drobiazgi i pomysły interpretacyjne”. Autor „Na pograniczach, kresach i poza granicami” (2014) już w przedmowie do zredagowanej przez siebie książki podkreślił, że podstawą powyższego zbioru (…) było paradoksalne założenie: mimo bardzo bogatej literatury „Sienkiewiczologicznej”, w twórczości i biografii pisarza zadziwiająco dużo można znaleźć miejsc „pustych”, nierozpoznanych, lub rozpoznanych fałszywie.

Wyzwania nakreślonego przez Bujnickiego podejmuje się po mistrzowsku Jerzy Axer, który proponuje nam w swoim artykule równoległe czytanie „Sprzysiężenia Katyliny” Salustiusza z nowelą Sienkiewicza zatytułowaną „Biesiada”. Jolanta Sztachelska poruszając wątek twórczości malarskiej Alfreda Wierusza-Kowalskiego, skupia się tu zaś na jednej z ostatnich powieści Sienkiewicza pod tytułem „Na polu chwały”, którą traktuje ona jako nowatorską zapowiedź jego kolejnej powieści „Wiry”. Natomiast Marek Wedemann czyta autobiograficzną nowelę „Selim Mirza” polskiego noblisty przez pryzmat wydarzeń powstania styczniowego. Z kolei Tadeusz Budrewicz poddaje odkrywczej interpretacji powieść obyczajową Sienkiewicza „Bez dogmatu”.

Książka „Sienkiewicz z innej strony” odkrywa na temat rodzimego noblisty to, co dotychczas było poniekąd zatajone przed polskim czytelnikiem – po pierwsze z braku pełni wiedzy o życiu oraz dorobku literackim artysty (vide niedawne wydanie obszernej korespondencji pisarza), po drugie zaś i, co chyba najistotniejsze, za sprawą szkolnych, niewolnych często od błędów i stereotypów prób odczytywania jego prozy. Powyższy zbiór prezentuje więc rzetelnie i nad wyraz oryginalnie portret wielostronny autora „Rodziny Połanieckich” w nowych, intrygujących odczytaniach.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz