Piotr Kardyś
("Projektor" - 2/2016)
W
2015 r. w Sandomierzu doszło do interesującego wydarzenia. Przy Muzeum
Diecezjalnym Dom Długosza oficjalnie otwarto dla zwiedzających zrekonstruowany,
renesansowy ogród Marcina z Urzędowa, kanonika kolegiaty sandomierskiej w
latach 1543-1573, proboszcza w Modliborzycach i Urzędowie.
Czytelnikom należy się przede wszystkim wyjaśnienie,
dlaczego zrekonstruowano przy Domu Długosza ogród i dlaczego został przypisany
właśnie Marcinowi. Historia ogrodu była dosyć skomplikowana. Po raz pierwszy
znalazł się na rycinie Eryka Dalbergha z 1656 roku. Zlokalizowany na stoku
skarpy wiślanej miał regularne geometryczne kształty z centralną elipsą. Nasz
bohater studiował m. in. w Padwie, gdzie zetknął się z nauką o roślinach i ich
właściwościach leczniczych. Przebywając przez 30 lat w Sandomierzu założył
„hortus medici” – prywatny ogród roślin leczniczych, być może jedyny w
ówczesnej Rzeczypospolitej, który wykorzystywał do badań florystycznych,
opracowania zielnika oraz leczenia mieszczan i magnatów.
Nieprzemijającym dziełem jego życia był jednak nie
ogród, a „Herbarz polski”, wydany dopiero 22 lata po jego śmierci. Ta
encyklopedia zielarska zawiera opisy ziół wraz z podaniem ich leczniczych
właściwości. Jakby tego było mało, był to pierwszy oryginalny polski zielnik,
wcześniejsze bowiem wydawane w Polsce były jedynie kompilacjami i tłumaczeniami
z łaciny. I najważniejsze, Marcina opisał w swoim zielniku miejsca w
Sandomierzu, gdzie zbierał niektóre rośliny, w sumie wyliczył w ten sposób
ponad dwadzieścia przykładów!
Przy rekonstrukcji ogrodu pomysłodawcy posłużyli sie
właśnie owymi ponad dwudziestoma roślinami, które zostały zasadzone w
odtworzonym ogrodzie, a swego rodzaju reklamą jest wydawnictwo przynoszące
podstawowe informacje o Marcinie z Urzędowa (w redakcji Tomisława Giergiela) i
„sandomierskich” roślinach (które na podstawie „Herbarza polskiego”
zidentyfikowała i opisała Anna Suchecka).
Sandomierski
ogród kanonika Marcina z Urzędowa. Przewodnik, red. T. Giergiel, tekst A. Suchecka,
wyd. Muzeum Diecezjalne Dom Długosza w Sandomierzu, Sandomierz 2015.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz